Răng sữa đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển khả năng ăn nhai, phát âm và hình thành cấu trúc hàm của trẻ nhỏ. Tuy nhiên, nhiều bậc phụ huynh vẫn còn chủ quan, cho rằng răng sữa chỉ là “răng tạm”, không cần chăm sóc kỹ lưỡng. Thực tế, răng sữa rất dễ mắc các bệnh lý nếu không được vệ sinh đúng cách – ảnh hưởng lâu dài đến răng vĩnh viễn sau này. Vậy đâu là những bệnh răng sữa thường gặp ở trẻ em mà cha mẹ cần lưu ý?

Răng sữa là gì?

Răng sữa, còn gọi là răng tạm thời, là những chiếc răng đầu tiên hình thành ở trẻ nhỏ. Quá trình phát triển của răng sữa bắt đầu ngay từ giai đoạn phôi thai và thường bắt đầu mọc khi trẻ được khoảng 6 tháng tuổi. Tuy nhiên, thời điểm mọc răng ở mỗi bé có thể khác nhau, có trẻ sinh ra đã có sẵn chiếc răng đầu tiên, có trẻ mọc răng từ trước 4 tháng và cũng có bé đến sau 12 tháng mới bắt đầu mọc răng. Dù vậy, phần lớn trẻ em sẽ bắt đầu mọc răng sữa vào khoảng tháng thứ 6 sau sinh.

Răng sữa có bao nhiêu cái?

Một em bé khỏe mạnh thường có tổng cộng 20 chiếc răng sữa, chia đều thành 10 răng hàm trên và 10 răng hàm dưới. Quá trình mọc răng sữa thường hoàn tất khi trẻ được khoảng 2 tuổi rưỡi, với cấu trúc như sau:

• 4 răng cửa giữa
• 4 răng cửa bên
• 4 răng nanh (còn gọi là răng mắt)
• 4 răng hàm thứ nhất
• 4 răng hàm thứ hai

Khi trẻ lớn dần, răng sữa sẽ lần lượt rụng để nhường chỗ cho răng vĩnh viễn, thường bắt đầu từ khoảng 6 tuổi. So với răng vĩnh viễn, răng sữa có màu trắng sáng hơn và lớp men răng mỏng hơn, dễ bị tổn thương nếu không được chăm sóc đúng cách.

Sơ đồ răng sữa

Hãy cùng tìm hiểu thứ tự mọc răng sữa thông qua sơ đồ răng sữa để đồng hành tốt hơn cùng bé trong giai đoạn phát triển quan trọng này nhé!

Tìm hiểu thêm về răng sữa trẻ em: Thế Giới Nha Khoa AB

Các dấu hiệu trẻ mọc răng sữa

Giai đoạn mọc răng sữa thường bắt đầu từ tháng thứ 6 sau sinh, cũng là lúc khả năng miễn dịch thụ động từ mẹ truyền sang trẻ sơ sinh dần suy giảm. Trong thời điểm này, hệ miễn dịch của trẻ đang trong quá trình hoàn thiện nên rất dễ bị nhầm lẫn các triệu chứng mọc răng sữa với cảm cúm, nhiễm trùng nhẹ hoặc bệnh tiêu hóa. Dưới đây là những dấu hiệu phổ biến cha mẹ cần lưu ý:

• Khó chịu, quấy khóc: Cảm giác đau và căng tức khi răng trồi qua nướu khiến bé thường xuyên khó chịu, bỏ bú, đặc biệt là khi mọc răng cửa đầu tiên và răng hàm.
• Chảy nước dãi nhiều: Mọc răng kích thích tuyến nước bọt hoạt động mạnh, bé thường chảy dãi liên tục, có thể kèm phát ban quanh miệng hoặc cằm nếu da bị kích ứng.
• Ho, nghẹn hoặc nấc cụt: Do lượng nước bọt dư thừa chảy ngược vào họng, bé có thể bị ho nhẹ hoặc nấc.
• Thích cắn và gặm đồ vật: Đây là cách bé tự làm dịu cảm giác khó chịu ở nướu bằng cách tạo áp lực từ bên ngoài.
• Dụi má, kéo tai: Cơn đau do mọc răng, nhất là răng hàm có thể lan sang má và tai, khiến trẻ thường xuyên dụi hoặc kéo tai. Tuy nhiên, nếu hành động này kéo dài hoặc kèm theo sốt cao, phụ huynh nên đưa trẻ đi khám vì có thể là dấu hiệu nhiễm trùng tai.
• Tiêu chảy: Một số bé có thể bị phân lỏng do thay đổi lượng nước bọt nuốt vào. Tuy nhiên, nếu tình trạng tiêu chảy kéo dài, kèm nôn hoặc sốt cao, nên đưa bé đi khám vì có thể là dấu hiệu nhiễm trùng tiêu hóa.
• Sốt nhẹ: Thường do bé hay cho tay hoặc đồ vật không sạch vào miệng để cắn. Nếu bé sốt trên 38,5°C hoặc kéo dài hơn 1–2 ngày, hãy liên hệ với bác sĩ.

Lưu ý: Trong giai đoạn mọc răng, nếu bé có dấu hiệu bất thường kéo dài hoặc biểu hiện quá mức (sốt cao, tiêu chảy liên tục, bỏ ăn nhiều ngày,…), phụ huynh nên tham khảo ý kiến bác sĩ để loại trừ các bệnh lý khác của trẻ. 

Các bệnh răng sữa phổ biến ở trẻ em

Dưới đây là 4 bệnh lý phổ biến nhất ở răng sữa trẻ em.

Sâu răng

Sâu răng ở trẻ hoàn toàn có thể phòng ngừa nếu bé được vệ sinh răng miệng đúng cách và ăn uống lành mạnh. Khi răng sữa bị sâu, cần đưa trẻ đến nha sĩ điều trị kịp thời.

Nếu không xử lý, răng sâu có thể gây đau nhức, áp xe (sưng, viêm), ảnh hưởng đến các răng khác. Trường hợp nặng có thể phải điều trị gây mê tại bệnh viện.

Mất răng hàm sữa sớm do sâu răng còn khiến răng vĩnh viễn sau này mọc lệch, chen chúc hoặc mọc kẹt. Ngoài ra, sâu răng cũng ảnh hưởng đến việc ăn uống, ngủ nghỉ và sự phát triển của trẻ.

Viêm nướu

Mọc răng là nguyên nhân phổ biến gây sưng nướu ở trẻ nhỏ. Khi răng sữa hoặc răng vĩnh viễn bắt đầu trồi lên, vùng nướu quanh răng thường sưng nhẹ, mềm và có thể đổi màu, đây là phản ứng bình thường.

Tuy nhiên, nếu nướu sưng to, đỏ, kèm theo sốt hoặc đau nhiều, cha mẹ nên đưa bé đi khám nha khoa. 

Để phòng ngừa viêm nướu, hãy duy trì thói quen vệ sinh răng miệng đúng cách và khám răng định kỳ 6 tháng/lần.

Viêm tủy răng

Viêm tủy răng sữa xảy ra khi lỗ sâu răng lan rộng, vi khuẩn xâm nhập vào mô tủy bên trong răng. Lúc này, áp lực trong buồng tủy tăng cao, chèn ép dây thần kinh, gây đau nhức dữ dội. Nguyên nhân thường gặp là sâu răng không được điều trị kịp thời hoặc chấn thương răng.

Răng mọc lệch lạc, hô, móm

Thực tế, răng sữa mọc khấp khểnh là hiện tượng khá phổ biến và không quá đáng lo. Răng sữa đóng vai trò giữ chỗ và định hướng cho răng vĩnh viễn mọc sau này, nên dù không mọc thẳng, quá trình phát triển răng về sau vẫn có thể diễn ra bình thường.

Tuy nhiên, nếu răng mọc lệch nghiêm trọng hoặc chen chúc nhiều, trẻ có thể gặp các vấn đề răng miệng như:

• Răng quá chen chúc: Dễ dẫn đến sai lệch khớp cắn như cắn sâu, cắn ngược hoặc cắn hở.
• Răng thừa: Xuất hiện thêm răng ngoài số lượng bình thường, có thể mọc lệch giữa các răng khác, gây khó nhai, vướng víu hoặc ảnh hưởng đến cấu trúc hàm.

Trong các trường hợp này, nên đưa trẻ đi khám nha khoa sớm để được đánh giá và theo dõi kịp thời.

Hậu quả khi mất răng sữa sớm

Việc mất răng sữa quá sớm không chỉ ảnh hưởng đến thẩm mỹ mà còn để lại nhiều hậu quả lâu dài cho trẻ: 

• Ảnh hưởng phát âm: Trẻ có thể gặp khó khăn trong việc phát âm một số âm do thiếu răng hỗ trợ.
• Ảnh hưởng phát triển khuôn mặt: Răng sữa đóng vai trò kích thích sự phát triển của xương hàm và cơ mặt. Mất răng sớm có thể làm gián đoạn quá trình này.
• Rối loạn chức năng nhai: Mỗi răng đảm nhận một vai trò riêng như cắn, xé, nhai, nghiền. Mất răng khiến việc ăn uống khó khăn, ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa.
• Hẹp đường thở trên: Về lâu dài, có thể dẫn đến các vấn đề như ngáy ngủ, thở kém, thậm chí ngưng thở khi ngủ.
• Răng vĩnh viễn mọc lệch: Khi răng sữa rụng sớm, răng bên cạnh có thể xô lệch vào khoảng trống, khiến răng vĩnh viễn sau này không đủ chỗ mọc, dẫn đến tình trạng răng lệch lạc, chen chúc.

Vì vậy, bảo vệ răng sữa không chỉ giúp trẻ ăn ngon, phát âm chuẩn mà còn tạo nền tảng cho hàm răng khỏe mạnh lâu dài. 

Cách chăm sóc răng sữa cho trẻ

Chăm sóc răng miệng nên bắt đầu trước cả khi bé mọc chiếc răng đầu tiên. Mỗi ngày, cha mẹ hãy dùng khăn sạch, ẩm hoặc bàn chải dành cho trẻ sơ sinh để lau nướu, giúp loại bỏ vi khuẩn có hại.

Khi trẻ bắt đầu mọc răng sữa, hãy lưu ý những điều sau:

• Dùng bàn chải mềm dành riêng cho trẻ nhỏ.
• Chỉ sử dụng nước và một lượng nhỏ kem đánh răng chuyên dụng cho trẻ em (theo chỉ định bác sĩ).
• Khi răng mọc nhiều hơn, có thể dùng chỉ nha khoa để làm sạch kẽ răng.
• Từ khoảng 2 tuổi, hãy tập cho bé nhổ nước bọt sau khi đánh răng.
• Tránh dùng nước súc miệng, vì trẻ có thể nuốt kem đánh răng.

Chăm sóc răng sữa đúng cách từ sớm giúp bé hình thành thói quen tốt và giữ nụ cười khỏe mạnh lâu dài!

Nhắn tin đặt lịch thăm khám miễn phí: Thế Giới Nha Khoa AB

Răng sữa tuy nhỏ, nhưng lại là nền tảng lớn cho tương lai răng miệng của trẻ. Chăm sóc đúng cách từ sớm không chỉ giúp bé ăn ngon, ngủ ngoan mà còn xây dựng nụ cười tự tin, khỏe mạnh sau này. Nếu thấy con có dấu hiệu đau răng, sưng lợi hay răng đổi màu, đừng chần chừ, hãy đưa trẻ đến nha khoa uy tín để kiểm tra. Đừng đợi đến khi răng lung lay mới bắt đầu quan tâm, vì hành trình bảo vệ nụ cười nên bắt đầu từ những chiếc răng đầu tiên của con.